Wanneer mag je iemand laten schaduwen?

Iemand laten schaduwen, oftewel het laten volgen van een persoon zonder dat hij of zij het merkt, is een relatief zwaar middel om in te zetten. Het is ook een zeer effectieve manier om de waarheid boven tafel te krijgen. Regelmatig levert het schaduwen van personen dan ook interessante onthullingen op.

Zo ontdekte recherchebureau GerVon in het verleden door iemand te schaduwen dat een tandarts nog steeds actief was en zijn afspraken met zijn opvolger niet nakwam.

‘Toch mag je niet zomaar iemand laten schaduwen’, vertelt rechercheur Gerard Hoogland. ‘Er moet een gerechtvaardigd belang zijn om dit te doen. Bovendien mag alleen geschaduwd worden als er geen andere manieren zijn om achter de waarheid te komen.’

Wanneer kun je iemand laten schaduwen?

‘In dit specifieke geval leverde digitaal rechercheren sterke aanwijzingen op dat er iets gaande was, maar geen onomstotelijk bewijs. Dat was alleen te achterhalen door te observeren. En dan mag de persoon geschaduwd worden.’

Vergelijkbare situaties, waarbij de waarheid alleen op locatie achterhaald kan worden door iemand te schaduwen, zijn onder andere:

• zieke werknemers die mogelijk toch niet zo ziek zijn als dat ze zelf beweren;
• partners die mogelijk vreemdgaan;
•  ex-partners mogelijk een relatie hebben in plaats van recht op alimentatie.

Belangrijk in deze zaken is het ontdekken van een patroon gedurende een periode. Een zieke werknemer die tijdens zijn ziekte buiten de deur afspreekt, kan nog steeds best ziek zijn. Een alleenstaande zal zelf zijn boodschappen moeten doen en afspraken met de behandelend arts vinden ook veelal buiten de deur plaats. Sterker nog, de hele tijd op de bank of in bed liggen is ook ongezond.

Hoogland: ‘Een ander verhaal wordt het wanneer de zieke werknemer allerlei gezellige activiteiten onderneemt. Of als hij zegt bepaalde fysieke werkzaamheden niet uit te kunnen voeren en ondertussen regelmatig een kennis bij het verhuizen of klussen helpt. Dat strookt natuurlijk niet met elkaar.’

Wat is dan het voordeel van iemand schaduwen?

‘Los van dat het de enige manier is om zulke misstanden te achterhalen, zijn de eigen constateringen en bevindingen het grote voordeel. Het is aangetoond uit eerste hand en dan hoeven er geen getuigen bij betrokken te worden. Zeker wanneer er ook nog eens filmopnames worden gemaakt. In de rechtszaal sta je dan veel sterker’, weet Hoogland uit ervaring.

Mag je overal iemand laten schaduwen?

‘Nee, dat mag alleen op of vanaf openbaar terrein. Privacy en privéterrein is een groot goed in Nederland en dat dient gerespecteerd te worden. Het betreden van privéterrein is dus een vorm van inbraak en niet legaal. Maar constateer je bepaalde feiten vanaf de openbare weg en kun je op die afstand dat fotograferen of filmen, dan is het wel weer toegestaan.’

Waarom wil je een recherchebureau iemand laten schaduwen?

Hoogland: ‘Het ligt eraan waarom je iemand wilt schaduwen. Wil je bewijs verzamelen voor een eventuele rechtszaak, dan is het altijd verstandig om dit uit te besteden. Het bewijs is dan krachtiger, omdat het door een onafhankelijke derde partij is verzameld. Deze derde partij, het recherchebureau, heeft geen belangen om de feiten te verdraaien en zal de constateringen altijd presenteren zoals ze zijn. Ze kennen de juridische regels, waardoor ze weten wat er moet gebeuren om een rechter het verzamelde bewijs te laten accepteren.’

‘Bovendien, iemand schaduwen is niet zonder risico. Het kan gevaarlijk worden, want reken maar dat diegene die geobserveerd wordt niet blij is als hij of zij daar achter komt. En dan moet je wel weten hoe te handelen.’

‘Daarom stuur ik alleen mensen op pad die een gedegen training achter de rug hebben. Dat zijn particuliere onderzoekers die de gevaren goed kunnen inschatten en goede plekken voor observatie weten te spotten. Dan is de kans dat ze ontdekt worden een stuk kleiner en de kans op het verzamelen van de benodigde informatie een stuk groter.’

‘En dat maakt het moment dat de geschaduwde persoon keihard geconfronteerd wordt met de feiten natuurlijk een stuk interessanter.’